Komunikacja krok po kroku
Zarząd Transportu Miejskiego jest organizatorem komunikacji miejskiej na terenie Warszawy. Wybrane linie (tzw. strefowe) wyjeżdżają również poza jej granice tworząc łącznie siatkę dogodnych połączeń na terenie aglomeracji warszawskiej.
ZTM odpowiada m.in. za opracowanie tras, rozkładów jazdy, sprzedaż biletów i ich kontrolę.
W kilku krokach przybliżamy podstawowe zasady funkcjonowania i korzystania z warszawskiej komunikacji. Prosimy pamiętać, że zapoznanie się z opisanymi zasadami nie zwalnia pasażerów z obowiązku znajomości szczegółów przepisów taryfowych i porządkowych.
Ofertę tworzą linie tramwajowe, autobusowe, linia metra oraz szybkiej kolei miejskiej.
Tramwaje
Tramwaje mogą być oznaczone numerami w zakresie od 1 do 79. Numeracja od 1 do 39 obejmuje podstawowe połączenia.
Tramwaje z numerami od 40 do 49 kursują w określonych porach doby lub tygodnia (np. w godzinach szczytów komunikacyjnych).
Tramwaje z pozostałymi numerami kursują na liniach specjalnych lub zastępczych.
W przypadku awarii lub zaplanowanych prac ruch tramwajowy może zostać wstrzymany. W takim przypadku uruchamiana jest komunikacja zastępcza. Autobusy te oznaczane są literą „Z” lub literą „Z” wraz z cyfrą, np. Z-2.
W tramwajach obowiązują wszystkie bilety. Tramwaje zatrzymują się na wszystkich przystankach na trasie. Wszystkie przystanki są stałe.
Autobusy
Linie zwykłe
Autobusy linii zwykłych posiadają numery od 100 do 399, z czego numery od 300 do 399 należą do linii okresowych kursujących w określonych porach doby lub tygodnia. Autobusy te zatrzymują się na wszystkich przystankach (z nielicznymi wyjątkami).
Linie przyspieszone
Numeracja od 400 do 599 to autobusowe linie przyspieszone, które nie zatrzymują się na niektórych przystankach. Autobusy linii od 400 do 499 kursują w wybranych porach dnia lub tygodnia.
Linie ekspresowe
Oznaczenia z literą „E” oraz cyframi, np. E-4, są przyporządkowane autobusom linii ekspresowych, które umożliwiają szybkie przemieszczanie się między odległymi dzielnicami a Śródmieściem. Autobusy te zatrzymują się tylko na wybranych przystankach dlatego warto wcześniej zapoznać się z przystankami na trasie danej linii.
Linie strefowe
Autobusy linii strefowych są oznaczone numeracją od 700 do 899, z czego zakres od 800 do 899 oznacza linie okresowe. Wybrane i oznaczone przystanki na trasie tych linii to przystanki graniczne – wyznaczające granice stref biletowych.
Linie nocne
Autobusy linii nocnych posiadają oznaczenia z literą „N” oraz cyframi, np. N11. Wybrane linie nocne są również liniami strefowymi – ich trasy przebiegają w strefie 1 oraz 2. Zasady podróżowania komunikacją nocną.
We wszystkich opisanych wyżej autobusach obowiązują takie same bilety z zachowaniem stref ważności.
Linie lokalne „L”
Autobusy oznaczone literą „L” kursują w gminach ościennych, w zdecydowanej większości wyłącznie w strefie 2. Obsługujący je przewoźnicy emitują własne bilety, ale honorują wybrane bilety ZTM:
- 90-dniowe,
- 30-dniowe,
- dobowe,
- 3-dniowe,
- weekendowe,
- weekendowe grupowe,
- bilet seniora,
- bilety dla dzieci z rodzin posiadających troje dzieci.
oraz wszystkie uprawnienia do przejazdów ulgowych i bezpłatnych.
Okazjonalnie uruchamiane są linie specjalne autobusowe lub tramwajowe o oznaczeniach od 900 do 999 czy linie cmentarne oznaczone literą „C” oraz cyframi, np. C25.
Metro
Dwie linie metra łączą Śródmieście z Bielanami, Ursynowem, Wolą oraz Pragą-Północ z możliwością przesiadki na stacji Świętokrzyska. Metro kursuje w przybliżonych godzinach od 5 do 1. W nocy z piątku na sobotę oraz z soboty na niedzielę kursowanie metra wydłużone jest do godz. 3.00 ze stałą częstotliwością 15 min.
W przypadku awarii lub zaplanowanych prac ruch w metrze może zostać wstrzymany. W takim przypadku uruchamiana jest komunikacja zastępcza. Autobusy lub tramwaje oznaczane są piktogramem lub literą „Z”.
Piktogramy używane w metrze
punkt informacyjny
schody w dół
punkt obsługi pasażerów
schody w górę
biletomat
schody ruchome w dół
bankomat
schody ruchome w górę
toalety
schody stałe i ruchome w dół
granica stref biletowych
schody stałe i ruchome w górę
punkt alarmowy
winda
defibrylator
wejście na peron
żółty telefon alarmowy
wyjście z peronu
przystanek autobusowy
wyjście ze stacji z nr wyjścia
przystanek tramwajowy
komisariat policji
przystanek pociągów SKM
symbol linii metra M1
stacja kolejowa
symbol linii metra M2
Szybka Kolej Miejska – SKM
Pociągi Szybkiej Kolei Miejskiej oznaczone są literą „S” oraz cyfrą. W pociągach SKM pomalowanych w charakterystyczne czerwono-żółto-kremowe barwy obowiązuje pełna gama biletów ZTM oraz uprawnienia do przejazdów ulgowych i bezpłatnych.
Trasa linii SKM przebiega w dwóch strefach biletowych. W przypadku podróży poza Warszawę obowiązują bilety ważne w 1 i 2 strefie.
W pociągach SKM obowiązują tylko bilety ZTM. Nie są ważne bilety innych przewoźników kolejowych, takich jak Koleje Mazowieckie, PKP Intercity, Przewozy Regionalne itp. Wyjątek stanowi oferta
Komunikacja w nocy
Linie dzienne kursują w ramowych godzinach 5 – 23. W pozostałych godzinach kursują linie nocne. Organizacja nocnej komunikacji jest nieco odmienna. Podstawowe połączenia tworzą linie łączące dzielnice z centrum, które kursują co 30 lub co 60 minut a ich trasy są skomunikowane na przystankach przy Dworcu Centralnym umożliwiając przesiadki. Autobusy odjeżdżają 15 i 45 minut po pełnej godzinie.
Autobusy linii w zakresie oznaczeń od N01 do N09 to linie obwodowe, które nie docierają do Śródmieścia Warszawy, ale są skomunikowane na wybranych przystankach z liniami podstawowymi. Z kolei zakres oznaczeń od N50 do N59 przyporządkowany jest peryferyjnym liniom uzupełniającym, kursującym w wybrane dni tygodnia. Te linie również są skomunikowane z liniami podstawowymi, dzięki czemu po przesiadce możliwe jest dotarcie do centrum.
Taryfa w autobusach linii nocnych jest taka sama jak dla linii dziennych, z uwzględnieniem przejazdu przez dwie strefy biletowe.
Strefy biletowe
Obszar aglomeracji, na którym kursują linie ZTM jest podzielony na dwie strefy taryfowe oznaczone numerami 1 i 2. Teren Warszawy to pierwsza strefa (1), która sporadycznie wykracza poza granicę miasta (do tzw. przystanku granicznego). Druga strefa (2) to pozostałe miejscowości poza Warszawą.
W strefie 1 można podróżować ze wszystkimi biletami ZTM. W strefie 2 należy się poruszać z biletami przeznaczonymi dla strefy 2. Granicę stref określają oznaczone przystanki graniczne.
Najpóźniej w momencie przekraczania granicy stref, pasażer powinien posiadać ważny bilet na przejazd w określonej strefie.
Granicę stref biletowych przekraczają wybrane linie autobusowe – oznaczone numerami 7xx, 8xx i Lxx oraz linie kolei miejskiej S1, S2, S3 i S9. Granica stref biletowych obowiązuje również przy przejazdach innymi pociągami w ofercie „Wspólny bilet ZTM-KM-WKD”.
Zakup biletu
W pojazdach linii Warszawskiego Transportu Publicznego obowiązują bilety emitowane przez ZTM Warszawa. Bilety takie można nabyć w sieci sprzedaży obejmującej m.in. Punkty Obsługi Pasażerów, urzędy pocztowe, oznaczone punkty sprzedaży oraz automaty biletowe.
Bilety jednorazowe, czasowe i krótkookresowe są sprzedawane na nośniku w formie kartonika z paskiem magnetycznym. Bilety długookresowe są kodowane na Warszawskiej Karcie Miejskiej, zawierającej imię, nazwisko oraz zdjęcie pasażera.
Przystanki
Przystanki ZTM są oznaczone znakami drogowymi z piktogramem autobusu lub tramwaju. Znak ten może być umieszczony na słupku lub na wiacie (zadaszeniu).
Na każdym przystanku umieszczona jest nazwa. Kilka przystanków w jednym rejonie i o tej samej nazwie tworzy grupę a poszczególne z nich są odróżniane dwucyfrowym numerem znajdującym się za nazwą.
Na przystanku znajdują się również oznaczenia zatrzymujących się linii. Część przystanków dla wybranych linii autobusowych funkcjonuje jako tzw. przystanki na żądanie. W oznaczeniach linii umieszczony jest tekst „na żądanie” a otok numeru jest zielony (dla linii dziennych).
Aby autobus danej linii zatrzymał się na przystanku „na żądanie” należy odpowiednio wcześnie dać znak kierowcy przez wyraźne podniesienie ręki.
Na przystanku znajdują się także rozkłady jazdy zawierające godziny odjazdów oraz wykaz przystanków na trasie. Tymczasowe rozkłady jazdy, związane np. ze objazdami, są na żółtym papierze.
Przed wejściem do pojazdu
Pojazdy na zewnątrz posiadają oznaczenie linii umieszczone z przodu, z tyłu oraz z boku pojazdu. Na pojazdach z wyświetlaczami elektronicznymi z przodu pojazdu obok oznaczenia linii umieszczony jest kraniec, w kierunku którego pojazd zmierza. Na wyświetlaczach sygnalizowana jest również zmiana trasy danej linii lub kurs na trasie skróconej.
Z boku pojazdu na tablicy prezentowane są, oprócz oznaczenia linii, główne ulice, którymi kursuje pojazd danej linii.
Dla linii, które czasowo kursują na trasie zmienionej, oznaczenie linii oraz zmieniona trasa są wyróżniane kolorem żółtym. Dodatkowa informacja o zmianach znajduje się także na arkuszach podwieszonych do tablic.
Po zatrzymaniu się pojazdu na przystanku, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, pasażer powinien otworzyć samodzielnie drzwi przyciskiem znajdującym się obok lub na drzwiach.
Otwieranie drzwi przez pasażerów funkcjonuje również w okresie letnim w pojazdach wyposażonych w klimatyzację.
Wsiadanie może się odbywać wszystkimi drzwiami. Pierwszeństwo przed wsiadającymi mają osoby opuszczające pojazd a po usłyszeniu sygnału wsiadanie jest zabronione.
W pojeździe
Przy każdych drzwiach w autobusach, tramwajach i w szybkiej kolei miejskiej zamontowany jest kasownik. Bilet, który nie został uprzednio skasowany, czyli każdy bilet jednorazowy oraz nie wykorzystywany wcześniej bilet okresowy lub czasowy, należy skasować bezzwłocznie po wejściu do pojazdu.
Bilety tzw. kartonikowe kasuje się przez włożenie do oznaczonego otworu kasownika. Aby bilet został skasowany należy go delikatnie popchnąć i puścić. Skasowanie biletu jest potwierdzone sygnałem dźwiękowym i zaświeceniem zielonej lampki na kasowniku.
Bilety na kartach zbliżeniowych aktywuje się przez zbliżenie do oznaczonego pola kasownika. Kasownik poprawność skasowania również potwierdza sygnałem dźwiękowym oraz zaświeceniem zielonej lampki.
Dla osób, które nie zdążyły zakupić biletu przed wejściem do pojazdu istnieje możliwość nabycia biletu w automacie biletowym. Urządzenia znajdują się we wszystkich autobusach (oprócz linii „L”), tramwajach oraz we wszystkich pociągach Szybkiej Kolei Miejskiej. O umiejscowieniu automatu biletowego w pojeździe informują specjalne piktogramy umieszczone przy wejściu. Oprócz automatów, bilety można zakupić też za pomocą aplikacji na urządzenia mobilne.
W każdym pojeździe znajdują się informacje o numerze linii, trasie i przystankach. Są one umieszczane po prawej stronie w formie statycznej tablicy. Część tramwajów prezentuje te informacje na wyświetlaczu.
W nowszych pojazdach zamontowane są również wyświetlacze elektroniczne, które prezentują numer linii, trasę oraz informacje o bieżącym i kolejnym przystanku.
Informacja o przystankach w niektórych tramwajach i autobusach jest również podawana w formie głosowych komunikatów.
Informacja wewnątrz pojazdu wyróżnia przystanki „na żądanie”. Pasażer chcąc wysiąść na takim przystanku powinien zasygnalizować swój zamiar naciśnięciem przycisku oznaczonego „Stop” lub „na żądanie”.
W metrze
Wejścia na stacje metra oznaczone są charakterystycznym piktogramem z literą „M”. Przed zejściem na peron znajdują się bramki biletowe. Bramki, podobnie jak kasowniki, posiadają oznaczone miejsce do zbliżania kart oraz otwór do kasowania biletów. Wejście na peron jest możliwe tylko z ważnym biletem. Bilety nieskasowane należy skasować przed wejściem. Bilety skasowane służą do otwarcia bramek – należy z nimi postąpić analogicznie jak z biletami nieskasowanymi.
Posiadając uprawnienia do bezpłatnych przejazdów można skorzystać również z bezpłatnych wejściówek w formie biletu kartonikowego, dostępnych w podajnikach zlokalizowanych w pobliżu bramek.
Przy windach zamontowane są kasowniki – zbliżone do tych zainstalowanych w autobusach i tramwajach. Windy umożliwiają dostęp na perony metra osobom z trudnościami w poruszaniu się lub dla osób z większym bagażem.
Na peronie kierunki kursowania pociągów oznaczone są dużymi tablicami. Kierunki te znajdują się również na czole pociągów.
Wewnątrz wagonów, nad każdymi drzwiami umieszczony jest schemat linii z zaznaczonymi poszczególnymi stacjami. Nazwy kolejnych stacji są zapowiadane przez informację głosową, a w nowszych wagonach prezentowane również na wyświetlaczach elektronicznych.
Przy wychodzeniu ze stacji przez bramki biletowe nie ma konieczności kasowania biletów – bramki otwierają się swobodnie.
Podróż z bagażem lub zwierzęciem
W pojazdach linii ZTM jest możliwość bezpłatnego przewozu bagażu i zwierząt. Należy przy tym zadbać o to, aby bagaż nie utrudniał innym pasażerom przejścia, nie narażał ich na zabrudzenie oraz nie zagrażał ich bezpieczeństwu. Bagażu i zwierząt nie należy przewozić na miejscach do siedzenia.
Mniejsze zwierzęta powinny być przewożone w koszach, klatkach lub skrzynkach. Psy powinny mieć założony kaganiec i być trzymane na smyczy.
Parkuj i jedź P+R
System parkingów „Parkuj i Jedź” (Park & Ride) umożliwia bezpłatne parkowanie pojazdów osobom, które w chwili wyjazdu z parkingu przedstawią ważny bilet:
dobowy, 3-dniowy, weekendowy, weekendowy grupowy,
30-dniowy, 90-dniowy, bilet seniora,
bilet dla dzieci z rodzin z trójką dzieci,
dokument uprawniający do bezpłatnych przejazdów środkami lokalnego transportu zbiorowego organizowanego przez m.st. Warszawę.
